۴ پرسش دربارۀ تربیت فرزندان و مدت زمان برای تماشای صفحه نمایش
۴ پرسش دربارۀ تربیت فرزندان و مدت زمان برای تماشای صفحه نمایش
پرسش: چطور تصمیم بگیریم فرزندم چه برنامه‌هایی را تماشا کند؟
پاسخ: وقتی اولین فرزندم به حدی رسید که توانست بنشیند و فیلم تماشا کند، ما با هیجان از برنامه‌های مورد علاقۀ دوران کودکی‌مان برایش حرف زدیم و گفتیم بی‌صبرانه منتظریم با او آنها را تماشا کنیم. خوب به یاد دارم با او نشسته بودیم و یکی از برنامه‌های محبوب خودمان را نگاه می‌کردیم، اما بسیار شوکه شدم که چقدر از الفاظ و عباراتی در آن استفاده می‌شد که آرزو می‌کردم او متوجه نشود. این نمونۀ کلاسیک با الفاظی نامناسب پر شده بود و حتی از نامهربانی میان دوستان نیز تجلیل می‌شد. از همان لحظه می‌دانستیم که قرار است وارد نبرد سختی شویم.
پولس و تیموتائوس در پایانِ نامۀ خود به فیلیپیان کلیسا را تشویق کردند:
«در پایان ای برادران، هرآنچه راست است، هرآنچه والاست، هرآنچه درست است، هرآنچه پاک است، هرآنچه دوستداشتنی و هرآنچه ستودنی است، بدان بیندیشید. اگر چیزی عالی است و شایان ستایش، در آن تأمل کنید» (فیلیپیان ۸:۴).
والدین ایمان‌دار از صمیم قلب آرزو دارند فرزندانی را پرورش دهند که روزی مشعل کلیسا را بَردارند و در راستی و وفاداری در برابر دنیایی که آنها را به تماشا نشسته است، راه بروند. بدین ترتیب ما مسئول هستیم تا مطمئن شویم محتوایی که تماشا می‌کنند درست، راست، والا، دوستداشتنی، ستودنی، عالی و شایان ستایش است. فرقی ندارد زبانی که استفاده می‌شود معنای سطحی داشته باشد یا مفهوم اصلی آن، طور دیگری منتقل می‌شود؛ در هر حال ما به عنوان مسیحی باید آگاه باشیم که فرزندان ما جذب هر چیزی می‌شوند. هر چند نمی‌توان انتظار داشت تمام دنیا به معیارهای کتاب مقدس پایبند باشند، اما قطعا ما می‌توانیم محتویات را گلچین کنیم و فقط اجازۀ تماشای همان را بدهیم. وقتی تصمیم می‌گیرید کدام محتوا برای فرزندان شما مناسب و بهترین هستند، به هیچ وجه سرافکنده نباشید، زیرا در پرتو کتاب مقدس انجام داده‌اید.
آیا این فیلم پاک است یا ترویج بی‌بند و باری است؟ آیا الگوی درست و مناسبی است یا پنهان کردن گناه است؟ آیا درس‌هایی می‌دهد که امیدوار باشم کودکم یاد بگیرد؟ و بالاخره مدت زمانی که صرف تماشای رسانه‌ها و صفحه نمایش‌ها می‌شود؛ فرصت خوبی است تا بفهمیم از چه روشی برای دریافت و پردازش محتوا استفاده کنیم. برای مثال، لوسی دختر چهار سالۀ ما شروع به پرسیدن پرسش‌هایی دربارۀ نگرش‌ها و کارهای گناه‌آلود دیگران کرده است. او به تازگی درگیر داستان یک شاهزاده خانم شده بود و متوجه شد رقیب او قصد بدرفتاری با شخصیت اصلی را دارد. شخصیت بدْ “نامهربان” بود. همین گفت‌وگوی خوبی را پیش آورد که یک نامهربان چقدر می‌تواند به دیگران آسیب بزند و در نهایت گناه کند. تماشای برنامه‌ها یا فیلم‌ها به همراه فرزندان، فرصت خوبی فراهم می‌آورد تا در تشخیص و پردازش کارهای خوب و بد به آنها کمک کنیم. هرچه که گناه است، برایشان نام ببرید و از هر خوبی که در آن می‌بینید تعریف کنید.
۴ پرسش دربارۀ تربیت فرزندان و مدت زمان برای تماشای صفحه نمایش
پرسش: محدودیتِ صرف وقت پای صفحه نمایش چقدر است؟
پاسخ: پاسخ صریح به این پرسش آن است که هیچ محدودیت زمانی خاصی وجود ندارد. با توجه به تحقیقات روان‌شناسی باید گفت که واکنش منحصربه‌فرد کودک شما به برنامه‌ها، شرایط خاص خانواده‌ها و هزاران فاکتور دیگر وجود دارند که نمی‌توان عدد خاصی برای مقدار زمان تماشای برنامه‌ها بیان کرد. برخی روزها مادر بیمار است و اگر کودک وقت بیشتری پای صفحه نمایش صرف کند، او بهتر می‌تواند مدیریتش کند. گاهی مدام به سراسر کشور پرواز می‌کنید و تنها راهی که با آن، کودک نوپای خود را روی صندلی نگه می‌دارید، تماشای فیلم تکراری است. چند سالی است دنیا با پاندمی شدیدی روبه‌رو شده است که به اجبار کودکان سراسر کشور را ساعت‌ها جلوی صفحات نمایش نشانده است تا بتوانند سال تحصیلی را به پایان برسانند.
با آنکه فهرست متغیرهای همیشه در حال تغییر، می‌تواند بی‌وقفه ادامه یابد، تنها چیزی که ثابت می‌ماند کلام خداست. پولس در نامۀ خود به قرنتیان می‌نویسد: «همه چیز بر من جایز است، اما همه چیز مفید نیست. همه چیز بر من رواست، امّا نمی‌گذارم چیزی بر من تسلط یابد» (اول قرنتیان ۱۲:۶).
وقتی تصمیم می‌گیریم مرز “خیلی زیاد” برای فرزندانمان کجاست، باید بر اساس حقایق کتاب مقدس باشد. ما نمی‌توانیم چنین پرسش‌هایی بپرسیم:
- آیا به خانواده‌ام اجازه می‌دهم تحت تسلط صفحه نمایش قرار بگیرند؟
- آیا صفحه نمایش را در اختیار فرزندانمان قرار می‌دهیم تا بتوانیم از مسئولیت‌هایمان فرار کنیم؟
- فرزند من شخصا به مقدار زمانی که پای صفحه نمایش صرف می‌کند، چه واکنشی نشان می‌دهد؟
- آیا من در حال مدل‌سازیِ نحوۀ استفاده از زمان صفحه نمایش هستم اما در مورد استفادۀ بد از آن هیچ برنامه‌ای ندارم، یا نشان می‌دهم که تحت تسلط صفحه نمایش بودن شبیه به چیست؟
۴ پرسش دربارۀ تربیت فرزندان و مدت زمان برای تماشای صفحه نمایش
پرسش: مدت زمان صرف وقت پای صفحه نمایش چه نقشی در رشد کودک دارد؟
پاسخ: اغلب به نظر می‌رسد مبحث صرفِ وقت پای صفحه نمایش بیشتر به این‌سو گرایش یافته است که چقدر می‌تواند باعث حواس‌پرتی شود یا بد و ناسالم باشد. یادآوری برخی از مزایای صرف وقت پای صفحه نمایش و این که برخی از روش‌ها می‌توانند ابزار خوبی در زندگی فرزندانمان باشند، دل‌گرم‌کننده است. اول قرنتیان ۳۱:۱۰ به ما تعلیم می‌دهد: «پس هرچه می‌کنید، خواه خوردن، خواه نوشیدن، خواه هر کار دیگر، همه را برای جلال خدا بکنید». چگونه می‌توان از صرف وقت پای صفحه نمایش برای جلال خدا استفاده کرد؟
همان‌طور که در چندین ماه گذشته به‌طور قابل توجه‌ای شاهد بوده‌ایم، صرف وقت پای صفحه نمایش به تمام کشور کمک کرده است در بحبوحۀ این نابسامانی، همه چیز را ظاهرا نرمال نشان دهند. صرف وقت پای صفحه نمایش به فرزندانمان اجازه می‌دهد به تحصیل خود ادامه دهند؛ در حالی که مدارس تعطیل هستند. به کارمندان اجازه می‌دهد شغل خود را حفظ کنند؛ در حالی که ادارات تعطیل هستند. همچنان روابط خودمان را حفظ کنیم، وقتی بین همۀ ما فاصلۀ اجتماعی ایجاد شده است. حتی پس از پاندمی نیز روش‌های بی‌شماری هستند که می‌توان از صفحه نمایش‌ها برای تحصیل و آموزش کودکان و نوجوانان استفاده کرد. از فیلم‌های مستند حیوانات گرفته تا توضیح کامل مسائل ریاضی در یوتیوب که از عهدۀ پدر و مادرها برنمی‌آید. فناوری واقعا هدیه به کودکان است اگر درست مورد استفاده قرار گیرد.
احتمالا محتویات منفی نیز در این برنامه‌ها وجود دارند که باعث می‌شوند کودکانمان را دور نگه داریم، اما راه‌های زیادی نیز برای فیلتر کردن آنها وجود دارند تا بتوانیم آنها را به کودکان آموزش دهیم و جهان‌بینی آنها را رشد دهیم. می‌توانیم هزاران فرهنگ و ملتی که خدا خلق کرده است را به آنها آموزش دهیم، می‌توانیم روش زندگی مردان و زنان صادق ایمان‌دار را به آنها یاد بدهیم، می‌توانیم حوادث مهم تاریخی را به آنها نشان دهیم و دنیایی که خدا خلق کرده است را کاوش کنیم. درست همان‌طور که صفحه نمایش می‌تواند کودک را سردرگم کند، می‌تواند به ساخت آن نیز کمک کند.
۴ پرسش دربارۀ تربیت فرزندان و مدت زمان برای تماشای صفحه نمایش
پرسش: چگونه می‌توانم زمان تماشای صفحه نمایش را مدیریت کنم تا کارآمدتر باشد؟
پاسخ: فناوری، به‌خصوص صفحه نمایش‌ها به سرعت و بسیار ماهرانه می‌توانند از یک ابزار مفید به اعتیاد شدید تبدیل شوند. یک ایمیل با مضمون “به من نگاه کن!” می‌آید، متنی با مضمون “به من نگاه کن!” دریافت می‌کنید، کسی شما را در یک پست با مضمون “به من نگاه کن!” تگ می‌کند، پنجرۀ پانزده ثانیه‌ای با مضمون “به من نگاه کن!” باز می‌شود. صفحات نمایش به جای آن که کلید مؤثر و کارآمدی برای زندگی باشند، تبدیل به همان چیزی می‌شوند که ما را از جنبه‌های زیادی از زندگی عقب می‌اندازند.
ما به عنوان والدین دارای این امتیاز هستیم که بیشترین تاثیر را چه خوب، چه بد بر روی فرزندانمان داریم. مانند بسیاری از مسائل دیگر در زندگی مسیحی وقتی یک انگشت خود را به سمت فرزندتان نشانه می‌روید، سه انگشت دیگر به سوی خودتان نشانه می‌روند. پیش از آن که بپرسید چگونه زمان تماشای صفحه نمایش را مدیریت کرده‌اید، باید از خودتان بپرسید چه الگویی برای آنها بوده‌اید.
اگر فرزندانتان دائما می‌بینند شما انگشت بر صفحۀ موبایلتان می‌کشید و در جست‌وجوی تصاویر مورد علاقۀ خود هستید، یاد می‌گیرند صرف وقت پای صفحه نمایش رفتار مناسبی است. نمی‌توان انتظار داشت آنها معتاد به آن نشوند، وقتی خودتان الگوی آن هستید. در دنیایی از اعلام‌های پی‌درپی و انبوهی از فاکتورهای روان‌شناسی در پشت رسانه‌های اجتماعی، گاهی غیر ممکن به نظر می‌رسد که بتوانیم خودمان را از این صفحه نمایش‌ها جدا کنیم، به‌خصوص در این روزهای طاقت‌فرسا و خسته‌کننده که ظاهرا فرار از واقعیت تنها چیزی است که نیاز داریم. اما اگر قصد داریم به فرزندانمان یاد دهیم چگونه به‌طور مناسب و درست لذت ببرند، اما سوءاستفاده نکنند، باید به قلب‌ها و عادت‌های خودمان رجوع کنیم.
دیوان پرووِنچِر
