مروری بر کتاب یوئیل
مروری بر کتاب یوئیل
نویسنده: یوئیل نبی
هدف: دعوت قوم خدا به توبه برای فرار از داوری و برخورداری از برکات نزدیک شدن روز بزرگ خداوند.
تاریخ نگارش: نامعلوم
حقایق کلیدی
- داوری‌های موقت و تاریخی مستلزم توبه است.
- داوری‌های موقت نشانگر اهمیت توبه برای روز بزرگ خداوند است.
- خدا به قوم توبه‌کردۀ خود وعدۀ رهایی از داوری و برکات پایان‌ناپذیر در آینده را می‌دهد.
نویسنده
یوئیل نبی فقط با عنوان یوئیل پسر فِتوئیل معرفی می‌شود (یوئیل ۱:۱). این کتاب هیچ اطلاعات دیگری دربارۀ یوئیل نبی نمی‌دهد و در هیچ قسمت دیگری از کتاب مقدس نیز نامی از او برده نشده است.
مروری بر کتاب یوئیل
زمان و مکان نگارش
از آنجایی که هیچ نشانه‌ای از زمان نگارش کتاب یوئیل در آن ذکر نشده است؛ پس تعیین قدمت آن کار دشواری است. علاقۀ شدید یوئیل به اورشلیم، به‌خصوص به معبد و متصدیان آن (یوئیل ۹:۱؛ ۱۳:۱-۱۴؛ ۱۴:۲-۱۷؛ ۳۲:۲؛ ۶،۱:۳؛ ۱۶:۳-۱۷) نشان می‌دهد او در اورشلیم و زمانی که خدمات معبد فعال بود، زندگی می‌کرده است. برای تعیین قدمت کتاب می‌توان از سرنخ‌های متعددی استفاده کرد؛ موقعیت کتاب در کانُن، دایرۀ واژگان کتاب، هم‌راستایی زبان کتاب با زبان سایر کتب نبوتی و اشارات تاریخی. بعضی از مفسرین، قدمت کتاب را قرن نهم ق.م در دوران سلطنت یوآش تخمین می‌زنند (تقریبا ۸۳۵ ق.م). بعضی دیگر قدمت آن را درست پیش از سقوط اورشلیم در سال ۵۸۶ ق.م می‌دانند. با این وجود، هنوز هم برخی از مفسرین ترجیح می‌دهند قدمت آن را به دوران پساتبعید نسبت دهند، یا اوایل آن (تقریبا ۵۲۰-۵۰۰ ق.م) یا اواخر آن (تقریبا ۴۰۰ ق.م).
شایان ذکر است در مقایسه با فهرست بلند و طولانی شکایات در سایر کتب نبوتی، کتاب یوئیل فهرستی از گناهانی که باعث بلایا و فجایع شده‌اند ارائه نمی‌دهد، بلکه خودِ آن بلایا را ذکر می‌کند. از این رو، بعضی از مفسرین معتقدند یوئیل این کتاب را عمدا به عنوان یک راهنمای مذهبی نوشته است تا در مواقع بحرانی یا شرایط خطر برای قوم خدا به کار گرفته شود. به همین جهت، موضع قاطع کالوین مبنی بر اینکه هیچ کس نمی‌تواند قدمت دقیق این کتاب را مشخص کند، با کتاب همخوانی دارد.
مروری بر کتاب یوئیل
اهداف و ویژگی‌ها
گرچه منتقدین اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم یکپارچگی این کتاب را زیر سوال می‌برند (به نظر آنها نویسندگان مختلفی، بخش‌های معاصر با یوئیل یعنی ۱:۱ تا ۱۷:۲ و بخش‌های بعد از زندگی او یعنی ۱۸:۲ تا ۲۱:۳ را نوشته‌اند)، اما بعضی از مفسرین معتقد به یکپارچگی و وحدت کتاب هستند. ویژگی‌هایی مانند تکرار مضمون «روز خداوند» (یوئیل ۱۵:۱؛ ۳۱،۱۱،۱:۲؛ ۱۴:۳) ارتباط لُغوی بین آن بخش‌ها (یوئیل ۲:۲؛ ۳۱:۲؛ ۱۰:۲-۱۱؛ و یوئیل ۱۶:۳؛ ۱۰:۲؛ و یوئیل ۱۵:۳؛ ۱۱:۲ و یوئیل ۳۱:۲؛ ۱۷:۲ و یوئیل ۲:۳؛ ۲۷:۲ و یوئیل ۱۷:۳) نیز به همین یکپارچگی اشاره دارند.
درون‌مایۀ اول الهیاتی کتاب یوئیل «روز خداوند» است. در یوئیل ۱۵:۱ روز خداوند در زمینه‌ای از تصویری که یوئیل از ویرانی وحشتناکی که پیشبینی داوری بزرگ‌تری در آینده را نشان می‌دهد، معرفی می‌گردد. پس در همین نمونۀ اول، یوئیل نیز مانند عاموس (عاموس ۱۸:۵-۲۰ و صَفَنیا ۷:۱-۱۳) اعلام نمود «روز خداوند» روز داوری بر قوم خدا خواهد بود. به همین ترتیب در باب دوم کتاب، یوئیل «روز خداوند» را روزی مهیب (یوئیل ۱۱:۲)، روزی تیره و تاریک، روز ابرها و تاریکی غلیظ (یوئیل ۲:۲) معرفی می‌کند، روزی که خداوند، لشکر خود را علیه اسرائیل رهبری می‌نماید.
با این وجود، در بخش دوم کتاب، یوئیل بر «روز خداوند» به عنوان روز داوری علیه دشمنان قوم خدا متمرکز است؛ در حالی که قوم خدا محافظت شده و به آنها برکت داده می‌شود (اشعیا ۱۳؛ اِرمیا ۴۶-۵۱؛ حزقیال ۲۵-۳۲). در روز خداوند، اقوام و ملت‌ها به خاطر جنایت خود علیه قوم مسئول هستند و به همین دلیل داوری می‌شوند (یوئیل ۲:۳-۱۶ و ۱۹)؛ اما قوم میراث خداوند محافظت می‌شوند و آنها از برکات مادی و معنوی برخوردار می‌گردند (یوئیل ۲۸:۲-۳۲؛ ۱۶:۳-۱۸؛ ۲۰-۲۱).
دومین درون‌مایۀ کتاب یوئیل، توبه است. فقط تعداد خاصی از جامعۀ عهد به توبه دعوت نشده‌اند، بلکه از تمامی قوم خداوند دعوت می‌شود به سوی خدا بازگردند و توبه کنند: پیر و جوان، مرد و زن، رهبر و پیرو، حتی کسانی که از مسئولیت‌های اجتماعی معاف هستند، مانند زنان شیرده و کسانی که تازه ازدواج کرده‌اند (یوئیل ۱۳:۱-۱۴؛ ۱۵:۲-۱۷). یوئیل همۀ مردم را به توبه فرا می‌خواند و می‌گوید توبۀ آنها باید همراه با اعمال ظاهری مانند مویه، ماتم، سوگواری و روزه باشد. او با توجه به هجوم ملخ‌ها (یوئیل ۱۳:۱-۱۴) و روز داوری قریب‌الوقوع (یوئیل ۱۵:۲-۱۷) همگان را به توبه فرا می‌خواند. با این وجود، تمامی اعمال ظاهری یا مراسم مذهبی مربوط به توبه، باز هم کفایت نمی‌کند و خداوند از مردم دعوت می‌کند با تمامی دل به سوی او بازگردند و صداقت توبۀ خودشان را نشان دهند (یوئیل ۱۲:۲-۱۳). یوئیل به قوم خدا یادآوری می‌کند که انگیزۀ درست توبه در ذات خداست؛ «زیرا او فیاض و رحیم است، دیرخشم و آکنده از محبت، و از بلا منصرف می‌شود» (یوئیل ۱۳:۲). در عین حال، یوئیل تاکید داشت امکان توبه با مردم نیست، بلکه با خداست که به ارادۀ خویش، فیض مطلق خود را در بخشش قوم خود به کار گیرد.
یکی از مسائل اصلی و مهم کتاب یوئیل، یعنی ملخ‌ها را به‌سختی می‌توان تفسیر کرد. مفسران در طول اعصار با این پرسش مواجه بوده‌اند که آیا ملخ‌ها را به معنای واقعی کلمه یا مجازی تفسیر کنند. گرچه بیشتر مفسرین در طول تاریخ، حملۀ ملخ‌ها را نماد دشمنان آینده دانسته‌اند، اما یکی از نسخه‌های خطی قرن ششمِ ترجمۀ یونانی عهد عتیق (سِپتواِجنت) تا جایی پیش می‌رود که ۴ مرتبه حملۀ ملخ‌ها را نمادی از حملات مصریان، آشوریان، یونانیان و رومیان تفسیر می‌کند. اکثر مفسران جدید حداقل حملۀ ملخ‌ها در فصل اول کتاب را واقعی می‌دانند. بی‌تردید، یوئیل از توصیف واقعی و قابل توجهی از یک بحران معاصر، یعنی نابودی و ویرانی توسط ملخ‌ها در فصل یک، به توصیف لشکر مهیب ملخ‌مانند خداوند می‌رسد که در یوئیل فصل دو مفهوم نمادین و واقعی را با هم می‌آمیزد. ممکن است یوئیل شاهد نابودی و ویرانی توسط ملخ‌ها بوده باشد، در این صورت تصویری که از ویرانی به چشم می‌خورد، در روز قریب‌الوقوع خداوند به وقوع خواهد پیوست. شاید همین هم او را برانگیخت تا برای توصیف مهاجمان آینده از تصویر ملخ‌ها استفاده کند.
مروری بر کتاب یوئیل
مسیح در یوئیل
کتاب یوئیل از جایگاه مهمی در کلیسا برخوردار است. عهد جدید به‌روشنی توضیح می‌دهد که عیسی و پیروانش با نوشته‌های یوئیل آشنا بودند و تاثیرات آن نوشته‌ها در بخش‌هایی از عهد جدید که دربارۀ روزهای آخر صحبت می‌کند، کاملا مشهود است. در این بخش‌ها، تصاویری به نمایش درمی‌آیند که یوئیل برای توصیف روز خداوند و هجوم ملخ‌ها استفاده کرده بود (مرقس ۲۴:۱۳؛ لوقا ۲۵:۲۱؛ مکاشفه ۹:۶؛ ۲:۹). همچنین وعده‌های ذکرشده در یوئیل ۲۸:۲-۳۲ بسیار حائز اهمیت هستند و پطرس رسول آنها را بازگو نمود و ادعا کرد شروع تحقق این وعده‌ها در روز پنتیکاست بوده است (اعمال ۱۶:۲-۲۱). پولس رسول در رومیان ۱۳:۱۰ به این نبوت اشاره می‌کند و از یوئیل ۳۲:۲ برای اثبات ادعای خود استفاده می‌نماید: «میان یهود و یونانی تفاوتی نیست» (رومیان ۱۲:۱۰). نجات برای همگان است و یوئیل نبی نیز می‌گوید: «هر که نام خداوند را بخواند، رهایی خواهد یافت» (یوئیل ۳۲:۲).
کلیسا هنوز هم تعالیم یوئیل دربارۀ «روز خداوند» را از یک طرف، منشأ مهم امید و تسلی و از سوی دیگر هشدار می‌داند. در زمان بلا و مصیبت، مسیحیان وعده‌های برکت، محافظت و حقانیت جامعۀ عهد خداوند را تسلی‌بخش و الهام‌بخش می‌دانند. در عین حال، تصویر بسیار روشنی که یوئیل از جنبه‌های وحشتناک روز خداوند ترسیم می‌کند، هم یادآور تقدس و داوری و هم فراخوان همیشگی به توبۀ قلبی و تقدس زندگی است. بالاخره، روز بزرگ خداوند، روز بازگشت مسیح است، روزی که او تمام دنیا را داوری خواهد کرد، دشمنانش را به جهنم خواهد افکند و با میراث جاودانی در آسمان‌های جدید و زمین جدید به ایمانداران برکت خواهد داد.
مروری بر کتاب یوئیل
