توبه
این مقاله را گوش کنید
متی ۴: ۱۷ «از آن هنگام عیسی به موعظه شروع کرد و گفت: توبه کنید».
امکان دارد شما یکی از هزاران نفری باشید که در دهههای اخیر به مسیح روی آوردهاند. اگر چنین است، این مقاله کوتاه را به دقت بخوانید و خود را بیازمایید، تا ببینید که ایمان شما تا چه حد حقیقت دارد. زیرا ایمان واقعی به مسیح، همیشه توبه را به دنبال دارد. «ایمان» فیضی است که از سوی خداوند به فرد گناهکار عطا شده و او را از درون دگرگون میسازد؛ نتیجه این دگرگونی درونی این است که، فرد توبه کرده و دست از شیوۀ زندگی گذشتهاش میشوید.
وقتی از دوستان عزیز ایرانی درباره چگونگی ایماندار شدنشان سؤال میشود، معمولا در پاسخ میگویند بهدلیل اینکه اسلام ایراداتی دارد؛ زیرا مسیحیت دین محبت و دوستی است؛ زیرا مسیح بیماری من را شفا داد؛ من مردی نورانی را به خواب دیدم که مرا صدا زد؛ من هر زمان به کلیسا میروم حال خوبی پیدا میکنم و… . زمانی که از آنها پرسیده میشود که آیا توبه کردهاند یا خیر؟ با تعجب میپرسند، توبه از چه؟
به همین دلیل شایسته است که با توجه به تعالیم کتاب مقدس، این مطلب مهم را مورد بررسی قرار دهیم. بهویژه بهدلیل وجود پیشفرضهای غلطی که در این زمینه در ذهن ما وجود دارد؛ برداشتهایی که ریشه آن، در فرهنگ اسلامی ما است و همگی ما ایرانیها -مثل شیر مادر- با آن بزرگ شدهایم. در تفکر اسلامی، آنچه به نام توبه وجود دارد به این معنی است که وجدان کسی که دچار ترس از مجازات جهنم شده است، معذب گشته و یا با تحریک شدن احساساتش، از گناه بزرگی که مرتکب شده، توبه میکند.
معمولاً در چنین شرایطی فرد زیر زبان تکرار میکند: «خدایا ببخش… توبه کردم»؛ الله هم چون خدای بخشنده و مهربانی است به ضرورت باید او را ببخشاید. حال اگر شخص توبهکار در محیطی مذهبی -مثل مسجد، حسینیه و یا سرِ سجاده نماز- دست به این کار بزند و به همراه آن چند قطره اشک هم از دیدگانش سرازیر شود، خیال میکند که توبهاش واقعی بوده و با این کار الله ملزم است تا گناهش را ببخشاید.
بعد هم احساس آرامش وجدان به او دست داده و با خیال راحت همه چیز را فراموش میکند، زیرا گمان دارد که الله او را بخشوده است. این رفتار «توبه انجیلی» نیست بلکه اشک تمساح ریختن است. حال باید ببینیم که از دیدگاه کتاب مقدس «توبه» چه معنا و مفهومی دارد.
توبه انجیلی:
کتاب مقدس تأکید دارد که کسانی که میخواهند رستگار شده و وارد ملکوت خداوند شوند باید توبه کنند؛ بنیآدم بهعلت سقوط در گناه، دچار کشتی شکستگی شده و تنها پارهچوبی که میتواند بدان چسبیده و به سوی بهشت شنا کند، «توبه» است. نخستین کلام مسیح در اولین موعظهاش در متی ۱۷:۴ این بود: «توبه کنید» همچنین، این آخرین پیام اوست زمانی که ماموریت عظیم را به شاگردانش سپرد تا توبه را به همه قومها موعظه کنند (لوقا ۴۷:۲۴).
توبه موضوعی بود که رسولان مسیح آن را موعظه میکردند (لوقا ۱۲:۶). خداوند دستور داده تا همه مردم -در هر جای دنیا- توبه کنند (متی ۲:۳؛ اعمال ۱۹:۳؛ ۲۲:۸؛ ۳۰:۱۷؛ عبرانیان ۱:۶). در نتیجه بسیار مهم است تا بدانیم که توبۀ انجیلی چیست. تصور غلطی که بهخاطر آموزههای اسلامی در ذهن ما وجود دارد، باید کاملاً کنار گذارده شود. باید ببینیم که کلام خداوند در این زمینه چه میگوید.
اگر چه در ابتدا ایمان نجاتبخش به فرد عطا میشود اما بدون شک ثمرهٔ این ایمان در زندگی فرد، خود را به شکل توبه آشکار میسازد؛ یعنی بدون توبه -که نتیجه ایمان است و همراه آن به فرد داده میشود- ایمان فرد، تنها ایمانی ظاهری است و نه ایمان نجاتبخش. توبۀ انجیلی فقط ترس از مجازات گناهان و یا وحشت از آتش جهنم نیست، زیرا ممکن است چنین ترسی وجود داشته باشد، بدون اینکه تحول روحانی در فرد رخ دهد.
بهعلاوه، توبۀ انجیلی این نیست که ما تصمیم بگیریم که دست به گناه خاصی نزنیم. توبۀ انجیلی، فیضی است که روحالقدس به فرد توبهکار عطا میکند و باعث میشود تا آن شخص نهتنها از درون تحول یابد، بلکه نحوۀ زندگی و رفتارش نیز اصلاح پیدا کند. وقتی که روح خداوند عیسی مسیح این فیض را در دل کسی قرار داد زنجیرهای گناه گسسته شده، علاقۀ فرد به گناهی که آن را بسیار دوست میداشت از بین رفته و از آن نفرت پیدا میکند؛ چنانکه وقتی شعاع نور به تاریکخانهای میتابد، تاریکی از میان برداشته میشود.
توبۀ واقعی همچون معجونی روحانی، متشکل از شش عنصر است: اول، فرد پی به مفهوم «گناه» برده و درمییابد که گناهکار بوده، تحت لعنت و غضب خداوند قدوسی که از گناه بیزار است، میباشد (لوقا ۱۷:۱۵). وی درک میکند که گناه چقدر او را در نظر خداوند منفور و بدشکل ساخته است -همچون یک جذامی- آنگاه همچون پیامبر خداوند فریاد بر میدارد: «وای بر من! که هلاک شدهام» (اشعیاء ۶:۵).
دوم، توبه شامل اندوه و تأسف عمیق برای گناهان است؛ فرد تلخی و غصۀ شدیدی را در جانش حس میکند (زکریا۱۲:۱۰؛ لوقا ۳۸:۷). گوش دادن به بشارت انجیل به جای اینکه حال خوشی به فرد دهد و از شنیدن آن احساس آسایش و شادی کند، در ابتدا باید باعث شود تا فرد تلخی جانگدازی را در درون خود تجربه کند؛ تا حدی که اشک و زاری از دیدگانش سرازیر شود (عزرا ۹:۳؛ مزمور ۱۷:۵۱؛ اشعیاء ۱۲:۲۲؛ ارمیاء ۱۹:۳۱؛ یوئیل ۱۳:۲؛ لوقا ۱۳:۱۸).
فرد با دیدگانی اشکبار، گناهانش را به خاطر میآورد؛ گناهانی که باعث عذاب ازلی او خواهند شد و مسیح آنها را به جای او بر صلیب تحمل کرد. کسانی که اینگونه ماتم گرفته و اندوهناک هستند، تسلّی خواهند یافت (متی۴:۵؛ دوم قرنتیان ۹:۷). سوم، توبه شامل اعتراف به گناه است. (نعمیا ۲:۹؛ هوشع ۱۵:۵) فرد گناهکار در اعترافش خویشتن را محکوم دانسته و احساس شرم و ناراحتی میکند.
وی مصمم است که آن گناه را دیگر تکرار نکند. (امثال ۱۳:۲۸؛اشعیاء ۱۶:۱) با اعتراف کردن به گناه فرد آن را از دلش بیرون ریخته و جانش مشتاق به مسیح میشود (رومیان ۲۵:۷). اینک راه برای بخشش گناهان آماده شده است. چهارم، توبه شامل احساس تأسف و شرم از گناه است. (حزقیال ۱۰:۴۳) بدین علت که نور فیض به تاریکخانه دل یک نفر میتابد و وی در روشنایی آن پلیدی، قدرت نابود کننده، احمقانه و گستردگی گناه را در وجودش حس میکند.
پنجم، توبه واقعی به ضرورت باعث بیزاری از گناه میشود (حزقیال ۳۱:۳۶). فردی که توبه کرده و خداوند وی را مسیحی میسازد، از گناه نفرت پیدا میکند؛ نهتنها از یک گناه ویژه، بلکه از همه گناهان در هر شکل و هر فرمی (مزمور ۱۰۴:۱۱۹). ششم، توبه باعث پشت کردن به گناه (اشعیاء۷:۵۵) و رو کردن کامل به سوی خداوند عیسی مسیح میشود (اعمال ۲۰:۲۶).
وضعیت آدمی را در حالت طبیعی میتوان به یک کشتی تشبیه کرد که در دریای زندگی، به سوی غرب در حرکت است و روز به روز و لحظهبهلحظه از خداوند دورتر و دورتر میشود تا در نهایت با فرا رسیدن مرگ، برای همیشه از خدای واقعی و تمام رحمتها و برکتهای او جدا شود. فیض خداوند همچون بادی قوی است که مسیر این کشتی را ۱۸۰ درجه تغییر داده تا به سوی شرق و به سمت خدای حقیقی حرکت کند.
در کتاب مقدس از این تغییر مسیر کامل با عنوان پشت سر گذاردن گناه (اشعیاء ۷:۵۵) و یا مردن نسبت به گناه (رومیان ۲:۶) یاد شده است. این تحول روحانی است که تمام وجود فرد را در بر میگیرد؛ چشمها از نگاه کردن به هرزگی، دستها از هر نوع پلیدی، پاها از راه شرارت و روح و جان آدمی از علاقه به بدی روی برمیگردانند. هیچ راه دیگری برای ورود به ملکوت خداوند جز توبه وجود ندارد. یک مسیحی واقعی، یک توبهکار واقعی است.
ببینید خداوند با چه میزان محبت و دلسوزی، ما را دعوت میکند تا پشت به گناه و این دنیا نموده و روی به سوی او کنیم؛ «به ایشان بگو خداوند یهوه میفرماید: به حیات خود قسم که من از مردن مرد شریر خوش نیستم، بلکه (خشنودم) تا شریر از طریق خود بازگشت نموده و زنده بماند… بازگشت نمائید. از طریقهای بد خویش بازگشت نمائید. زیرا چرا بمیرید»؟ (حزقیال ۱۱:۳۳). خداوند میخواهد تا ما توبه کرده و با چشمانی اشکبار به سویش بازگردیم تا اینکه هلاک شویم.
اگر باورهای غلط خود را کنار گذاشته و به سوی خدای حقیقی و زنده -خداوند عیسی مسیح- بازگردیم او نیز به سوی ما باز خواهد گشت (زکریا ۳:۱). خداوند خشم و غضب خود را -که سزاوارش هستیم- کنار گذاشته و به جای آن، به ما رحمت و محبت نشان میدهد. آنگاه همه چیز در این دنیا، چه رحمتها و نیکیها، چه مصیبتها و سختیها برای خیریّت ما در کار خواهند بود. جام تلخ توبه در نهایت همچون عسل به کام ما شیرین خواهد بود.
سؤال این است: آیا شما توبۀ انجیلی کردهاید یا خیر؟
برگرفته از کتاب «آموزه توبه»، اثر «توماس واتسون»، ۸۶ –۱۶۲۰ م.