اصول چهار گانهٔ آگوستین قدیس درباره دعا

این مقاله را گوش کنید

آنیشیا فالتونیا پروبا که در سال ۴۳۲ پس از میلاد درگذشت، زن نجیب­‌زادۀ رومی و مسیحی بود. وجه تمایز او با سایرین این بود که هم آگوستین، بزرگ‌ترین الهیدان هزاره­ٔ اول تاریخ مسیحیت و هم جان کریسوستوم، بزرگ‌ترین واعظ تاریخ مسیحیت را می‌­شناخت. ما دو نامه از آگوستین به پروبا در دست داریم، و نامه اول (نامه ۱۳۰) تنها مطلب مفصل موجود در باب دعا است که آگوستین نوشته است.

من به تازگی فرصت داشتم این نامه را بخوانم و به شدت تحت تاثیر منطق و بینش غیرعادی آن قرار گرفتم. پروبا به آگوستین نامه می‌­نوشت، چون می‌ترسید آنطور که باید دعا نکند. آگوستین در پاسخ چندین اصل یا قاعده برای دعا بیان کرد.

اولین اصل

کاملاً دور از ذهن و برخلاف عقل سلیم است. آگوستین نوشت، پیش از آنکه هرکسی به سوال “دعا چیست؟” و “چگونه باید انجام شود؟” بپردازد، باید خودش شخص ویژه‌ای باشد. یعنی چه نوع شخصی؟ او می­‌نویسد: «شما باید خودتان را در این دنیا تنها و بی‌­کس فرض کنید، حتی اگر سهم شما از زندگی کامیابی زیادی باشد.» در شرح و بسط این مطلب او می‌­گوید که مهم نیست شرایط زمینی شما چقدر عالی باشد، این شرایط نمی‌­تواند صلح، شادی، و دلخوشی که در مسیح یافت می‌­شود را برای شما به ارمغان بیاورد. باید پرده‌­ها را از جلوی چشمتان کنار بزنید. اگر آن حقیقت را نمی­‌بینیم، تمامی دعاهای ما اشتباه خواهند بود.

دوم،

آگوستین می­‌گوید شما می­‌توانید دعا را شروع کنید. برای چه چیزی باید دعا کنید؟ (به گمانم) با لبخندی پاسخ می­‌دهد شما باید برای هرآن­ چیزی دعا کنید که دیگران برایش دعا می­‌کنند: “برای زندگی شاد دعا کنید.” اما البته چه چیزی با خود، زندگی شاد برای شما به‌­همراه می‌­آورد؟ مسیحی (اگر از اولین اصل دعای آگوستین پیروی کند) متوجه خواهد شد که آرامش، پاداش و خوشی به خودی خود فقط هیجانات زودگذر به همراه دارند و اگر قلبتان در آن‌­ها به آرامش برسد، در واقع می‌دانید که این شادی خیلی دوام نخواهد داشت.

او به مزمور ۲۷ و به دعای عالی نویسنده مزمور اشاره می­‌کند: «یک چیز از خداوند خواستم، فقط یک چیز و آن این است که تمام دوران عمرم در خانه خداوند باشم و زیبایی جمال او را مشاهده کنم.» این دعای اصولی برای شادی است. آگوستین می­‌نویسد: «پس ما عاشق خداوند هستیم به خاطر آنچه در خود او هست، و ما خودمان و همسایگانمان را به خاطر خدا (دوست داریم).» او بلافاصله اضافه می­‌کند که این بدان معنا نیست که نباید برای هر چیزی به غیر از شناخت، محبت و خشنودی خدا دعا کنیم. به هیچ وجه! دعا به ما نشان می­‌دهد که به چه چیزهایی نیازمندیم. اما اگر خداوند بزرگ‌ترین عشق ماست، و اگر شناخت و خشنود ساختن او بزرگ‌ترین لذت ماست، پس دید ما نسبت به چیستی و چگونگی دعا برای یک زندگی شاد تغییر می­‌کند.

او برای نمونه­ از امثال باب ۳۰ نقل قول می­‌کند: «… نه فقرم ده نه ثروت بلکه به نانی که نصیبم است، مرا بپرور. مبادا سیر گشته، تو را انکار کنم، و بگویم: “خداوند کیست؟” یا فقیر گشته، دزدی کنم و نام خدای خویش را بی­‌حرمت سازم.» از خودتان این سوال را بپرسید. آیا در دعا به دنبال خدا هستید تا به منابع مالی کافی برسید یا در جستجوی نوع و مقدار منابعی هستید که نیاز دارید تا خدا را به حد کافی بشناسید و به او خدمت کنید؟ این‌ها دو انگیزهٔ کاملاً متفاوت هستند.

در هر دو مورد، عملکرد بیرونی دعا مشاهده می­‌شود ــ «آه خدایا شغلی به من بده که فقیر نباشم.» ــ اما دلایل قلبی و درونی کاملاً فرق دارند. اگر همان‌طور که آگوستین توصیه کرد، ابتدا کسی شوید که بدون توجه به شرایط بیرونی، خودتان را تنها و بی­‌کس ببینید و سپس شروع به دعا کنید، آنگاه دعای شما شبیه امثال ۳۰ خواهد بود.

اما اگر به سراغ دعا بروید پیش از آنکه انجیل محبت قلبی شما را از نو سر و سامان داده باشد پس دعای شما چیزی شبیه این خواهد بود: «تا جایی که امکان دارد مرا ثروتمند ساز»، در نتیجه شما در درایت در دعا رشد نمی‌کنید، چیزی که به شما امکان می‌­دهد تا جاه‌طلبی خودخواهانه و طمع را از اشتیاق به بهترین کارها تمیز دهید. و شما اگر دچار بدبیاری­‌های مالی شوید، به شدت مغموم و افسرده خواهید شد. دعا در امثال ۳۰ شامل درخواست این است که خدا زیاد به شما ندهد، نه اینکه فقط بخواهید کم به شما ندهد.

سومین اصل

بسیار جامع و کاربردی است. آگوستین اظهار کرد، شما با مطالعه­ٔ دعای ربانی برای یک زندگی شاد به مسیر درست در دعا هدایت می‌­شوید. درباره­ٔ این شکل عالی دعا، بسیار طولانی و عمیق فکر کنید و مطمئن باشید درخواست­‌هایتان متناسب با آن خواهد بود. برای مثال آگوستین می­‌نویسد: «کسی که در دعا می­‌گوید… “همان‌قدر ثروت به من بده که به این فرد یا آن یکی داده‌­ای یا بر شهرت من بیافزا؛ قدرت و شهرت مرا در دنیا چشم‌گیر کن” و کسی که صرفاً مشتاق چنین چیزها باشد و نه برای آنکه از طریق آن­‌ها طبق اراده خدا به انسان­‌ها سود و فایده برساند، من فکر نمی‌کنم بتواند هیچ بخشی از دعای ربانی را با درخواست­‌هایش مطابقت دهد. بنابراین، بیایید از درخواست چنین چیزهایی شرمنده باشیم.»

اصل چهارم اعتراف است.

آگوستین اعتراف می­‌کند: «حتی پس از پیروی از سه اصل اول باز هم نمی­‌دانیم چطور برای رنج و محنت دعا ‌کنیم.» این خیلی مسئله پیچیده‌ای است. حتی باایمان‌­ترین مسیحیان هم نمی‌توانند مطمئن باشند چه درخواستی کنند.

رنج… محنت­‌ها… شاید برای ما خوب و مفید باشند… با این وجود چون آن‌ها سخت و دردناک هستند… ما با اشتیاقی که در همه انسان‌­ها مشترک است، دعا می­‌کنیم که این رنج‌ها از ما برداشته شوند. “آگوستین در اینجا توصیه­ شبانی حکیمانه‌ای می­‌کند. او ابتدا به دعای خود مسیح در باغ جتسیمانی اشاره می­‌کند که در آن بین درست‌­ترین اشتیاق (بگذار این جام از من بگذرد) و تسلیم به خداوند (با این وجود نه به اراده من بلکه به اراده تو انجام گیرد) در توازن کاملی وجود دارد. و او به رومیان ۲۶:۸ اشاره می­‌کند که وعده می‌­دهد روح‌ ­القدس قلب­‌ها و دعاهای ما را هدایت خواهد کرد وقتی ما نالان و سرگردان هستیم ــ و خدا آن­‌ها را خواهد شنید حتی اگر کامل نباشند.

آنیشیا پروبا در اوایل ۳۰ سالگی خود بیوه شد. وقتی روم در سال ۴۱۰ چپاول شد او هم حضور داشت و مجبور شد به همراه نوه‌­اش دمیتریس به آفریقا فرار کند و در آنجا آگوستین را ملاقات کرد. آگوستین در پایان نامه با پرسشی از دوست خود به این جمع‌بندی می‌رسد: «اکنون چه چیزی این کار (دعا) را برای بیوه‌ها به طور خاص مناسب می­‌کند به غیر از سوگواری و تنهایی آن­‌ها؟ آیا یک بیوه نباید بیوه­‌گی خود را آنطور که می­‌گویند مثل سپر در دعایی مستمر و پر شور به خدا بسپارد؟ همه دلایل موجود دال بر این است که او دعوت آگوستین را پذیرفته است.»


نویسنده: تیم کلر

برگرفته از کانون انجیل

سایر مقالات

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا