آیا میتوانیم با دعا کردن، نظر خدا را تغییر دهیم؟
آیا میتوانیم با دعا کردن، نظر خدا را تغییر دهیم؟
پاسخ به این پرسش کمی دشوار است. چطور این ایده که دعاهای ما روی خدا تاثیر میگذارند، طبق گفتۀ یعقوب ۱۶:۵ را با این ایده که خدا همه چیز را میداند؛ همانطور که در اول یوحنا ۲۰:۳ میگوید، مطابقت دهیم؟ یعقوب ۱۶:۵ میفرماید: «پس نزد یکدیگر به گناهان خود اعتراف کنید و برای یکدیگر دعا کنید تا شفا یابید. دعای شخص پارسا، با قدرت بسیار عمل میکند».
چگونه ممکن است بر خدایی که از ازل همه چیز را میداند، تاثیر بگذاریم؟ آیا خدا به نوعی با ما در تعامل است و میداند چه عملی نشان خواهیم داد و تصمیم میگیرد که در واکنش به آن چه کند؟ یا این که فرمان هر آنچه که باید رخ بدهد، از جمله دعاهای ما را صادر میکند؛ به طوری که دعاهای ما در نهایت در ارادۀ او باشند؟ در مسیحیت، این بحث بسیار پیچیدهای است. با این وجود، کتاب مقدس کاملا روشن و واضح است. ما میدانیم که خدا “همه چیز را مطابق رأی ارادۀ خود” انجام میدهد (افسسیان ۱۱:۱). این بدان معناست که او دعاهای ما را از ازل در رأی ارادۀ خود میگنجاند. اما آیا خدا با نگاه به آینده، میبیند برای چه موضوعی دعا میکنیم و بعد تصمیم میگیرد که بر اساس آن چگونه عمل کند؟ نمیتواند اینطور باشد، زیرا حاکمیتِ خدایی را نقض میکند که طبق خواستههای بشر عمل نمیکند و وقتی فکرش را تغییر میدهد، یک نقشۀ پشتیبان ندارد. بهعلاوه، نگاه به آینده برای این که بفهمد چه اتفاقی خواهد افتاد، بدین معناست که خدا در حال یادگیری است و این امر با متن ذکر شده در اول یوحنا ۲۰:۳ در تناقض است که میگوید: «خدا از همه چیز آگاه است». علاوه بر این، دعاهای ما از قلب ما نشأت میگیرند و کتاب مقدس به ما میگوید: «دل پادشاه در دست خداوند است؛ آن را همچون جریان آب به هر جا که بخواهد هدایت میکند» (امثال ۱:۲۱).
از سوی دیگر، یعقوب ۱۶:۵ میگوید که دعاهای ما “با قدرت بسیار عمل میکنند”. پس باید بپرسیم که درخواستهای ما از خدا چگونه محقق میشوند، اگر خدا نهتنها آنچه را برایش دعا میکنیم میداند، بلکه دعاهای ما را از ابتدای جهان مقرر کرده است (افسسیان ۱۱:۱)؟ این پرسش، پاسخ سادهای دارد، این که این امر فراتر از حد توان ماست. کتاب مقدس به ما نمیگوید چگونه با خداوند تعامل میکنیم، اما میگوید خدا دعاهای ما را میشنود، وقتی بر طبق ارادۀ او باشند (اول یوحنا ۱۴:۵). این همان پارادوکسی است که ما درگیر آن هستیم.
پارادوکسها و تناقضها زمانی پیش میآیند که چیزهای مطلق وجود دارند. این امر، کاملا درست است که خدا همه چیز را میداند و هر آنچه رخ خواهد داد را از قبل مقرر کرده است (اما بدان معنا نیست که باعث میشود مردم گناه کنند). همچنین درست است که خدا دوست دارد ما دعا کنیم؛ پس از آنجایی که خدا مقرر کرده است آنها به وقوع بپیوندند، دعاهای ما چگونه روی خدا تاثیر میگذارند؟ باز هم میگویم که ما نمیدانیم.
با این وجود به نظر میرسد وقتی در جهت ارادۀ خدا باشیم، بر او تاثیر میگذاریم. به عبارت دیگر، اگر همگام با ارادۀ خدا پیش برویم و با دعا کردن چیزی را از خدا بخواهیم؛ پس احتمال پاسخ گرفتن نیز بیشتر است، زیرا هر آنچه او بخواهد را انجام میدهیم. در مقابل، اگر خارج از ارادۀ او باشیم و از او چیزی بخواهیم، آن را به ما نخواهد داد، زیرا طبق ارادۀ او نیست. چنانچه با ارادۀ خدا پیش برویم و دعا کنیم، او قطعا به دعاهای ما پاسخ خواهد داد. در غیر این صورت، پاسخی نخواهیم گرفت. پاسخ خدا به دعای ما منوط به پابرجا ماندن ما یا دعاهایمان در ارادۀ خدا نیست.
لازم است که ما خواستههایمان را بر اساس خواستۀ خدا تغییر دهیم؛ نه آنکه ارادۀ خدا طبق دعاهای ما تغییر کند.
آیا میتوانیم با دعا کردن، نظر خدا را تغییر دهیم؟
نویسنده: مَت اسلیک